THUIS - LATER MEER

Trakteren

Liedeke en nu ook Timon brachten een rapport vol mooie cijfers mee, we hebben de school een mooi bedrag voor het boekenfonds gegeven, geen luxe hier. Alle kinderen mochten ook uitgebreid trakteren. Snoepjes, kaarsjes, en meer. Ze krijgen kleine cadeautjes terug van school en theaterschool. En op de peuterspeelzaal was voor Jenske een heus feestje aangericht. Alle kinderen met een petje op ‘DAG JENSKE!

Vliegen

Best veel ongedierte in het huis, in onze koffer die we wilden gaan inpakken was een mierenkolonie neergestreken. Weet je wat een mier weegt? Er zat een half pond in en net zoveel eitjes. En een dode salamander. Heel veel boenen en spuiten dus, ook van kakkerlakken die in kleding en schoenen zijn gekropen. Altijd je schoen kloppen voordat de um aantrekt hier in Suriname. Een kakkerlak die Jenske in bed wakker hield hebben we definitief verwijderd. De kikker in de wc is voor de zoveelste keer weggespoeld, de padden die ’s avonds binnen willen kruipen of op de trap overnachten worden zachtjes weggeveegd. Alleen the crazy frog blijft ’s nacht op de klamboe zitten, bijna altijd vlak bij mijn hoofd waar ook de meeste zo steekvliegen neerstrijken om me snel in mijn schouder te prikken als ik me omdraai. Maar goed, the crazy frog hoort en nu een beetje bij, mijn vaste slapie en eet vliegen weg.

Vechten

Een heus gevecht in het parlement gister, waar de spanningen steeds verder oplopen. De oppositie wil dagelijks de draude aantonen van de regeringspartijen en ministers. Jaarlijks sneuvelen er ook een of twee. Op straat is het ogenschijnlijk rustig nu de bussen rijden, al is de benzineprijsverhoging van 17 cent weer een forse knauw in de portemonnee. Naar verluid gaan de ambtenarensalarissen bijna 10% omhoog 2008, en omdat 60% van de mensen ambtenaar is blijft het rustig. Maar wel is er een beetje dikke lucht omdat maandag de 2e procesdag tegen Bouterse cs plaatvindt.

Auto-pech

Door een waterlekkage aan de pomp lekte water weg wat de motor deed koken en de koppakkingen beschadigden. Daarom al een paar dagen in een gehuurde auto. Wrang hoor, onze stoere terreinauto met schade aan de kant bij autofixer Robbie. In Nederland zoeken we nu naar een gebruikte cylinderkop omdat deze in Suriname alleen nieuw te koop zijn en peperduur. Daarna kan de auto pas verkocht…

RIT

De kinderen logeerden voor de laatste keer op hun favoriete plekken (de jongens bij Nathalie waar ze uren met de hond kunnen spelen en de meisjes bij Geeta waar ze vet verwend worden). Bij de politieattachee voor de tweede keer een avondje Indiaas gegeten, dit keer met de doodgravers van het RIT. Ze zijn deze week hier om de laatste acht slachtoffers te identificeren van de SLM-vliegruigramp in 1989. Een bijna bejaarde piloot en een copiloot met een helicopterbrevet zetten het toestel een kilometer te vroeg aan de grond. Boeiende vertellers deze mensen met een altijd moeilijke opdracht, helaas ook van minder appetijtelijke verhalen.

Nickerie

Terug van een lange reis langs Groningen, Totness, Wageningen en kustplaats Nickerie. Langs kokoksplantages, bananenplantages en eindeloze rijstvelden. Het was goed om te doen en ook deze kant van Suriname te zien, hardwerkende mensen die letterlijk in het zweet hun geld verdienen. Omdat de auto even keduuk is en bij robbie logeert huren we de laatste week een andere, waarin de kinderen in de bak een hangplek hebben gecreëerd. Lekker twee keer 240 km hobbelen.

Sjalom Bigoen

Na een weekeinde eind november bracht Bigoen zijn 3^e en laatste weekeinde bij ons door. De vorige keer stond de dierentuin op het programma, nu behalve zwemmen en lekker eten en de centrale markt ruïnes van de suikerfabriek en –plantage Marienburg, waarover Cynthia McCleod een boek schreef. Verder vrstuurde hij sms-jes van onze telefoon naar de sinds deze week bereikbare ooms en tantes in het binnenland, maar omdat hij de werking niet helemaal doorgrondde ging ieder bericht tien keer uit ;-(.

Of Bigoen het gaat redden op school is nog de vraag. Zijn cijfers zijn niet eens slecht, al is zijn taalbeheersing heel heel pover. En echt nieuwsgierigheid of echte vlijt bemerken we ook niet als hij bij ons is. Graag luistert hij muziek en brult dan met de boxjes aan zijn oor mee. A waka um sunsjaai, woho (I’m walking on sunshine). Op het internaat en school spreekt hij soms de juffen tegen, normaal voor een 15 jarige maar bijna een doodzonde hier. Als alle 72 internaatskinderen tegenspreken, waar blijven we dan denken de juffen. Nog twee weken werken en hij mag een tijdje naar Botopasi, we hebben zijn reis geregeld heen en terug. Maar houden ons hart vast.

Busje komt weer

Na 9 dagen staken voor tariefsverhoging rijden de bussen weer. Gezellige midsizebussen die pas rijden als ze vol zijn en dan 28 mensen kunnen vervoeren. Passagiers betalen nu 2 ipv 1,65 SRD, maar dat is best veel, rekende een passagier me voor, vier SRS per dag, 20 per week, 90 per maand, als kinderen naar de stad op school gaan kan dat oplopen tot drie keer 90 is 270, als er ook nog overgestapt moet worden (en je nog eens betaalt) wel 350 SRD, en dat is veel bij salarissen van 700-1000 SRD per maand. Toch blijheid alom, geen liften of bietsen meer om een lift maar gewoon gezellig bussen, waar velen elkaar kennen van de dagelijkse rit.

AT

Lydia nam vrijdag deel aan een deftige ceremonie waar de inmiddels beroemde ex-politiecommissaris en thans minister van Justitie een groep Hollandse trainers en Surinaamse cursisten ME en AT lovend toesprak. De kranten speculeren er ondertussen flink over. De AT getraind om baas B te arresteren, de ME om het op straat rustig te houden?

Souvenirs

Langzaamaan verzamelen we souvenirs. Nuja, maar een beetje anders dan gedacht soms, naast houten papegaaien, dienbladen, hangmatten en meer. Vandaag scoorden we op de grote en overdekte centrale markt twee Surinaamse herrie-CD’s (Schatjelief, ik ben zo gek op jou, je maakt me ziekie, en moppie, you make me lauw).

Onderwijl werd echter onze auto en die van vrienden dor een berger met politiebegeleiding voor straf weggesleept wegens ‘hinderlijk foutparkeren’. Een korte wandeling verder naar het politiebureau scoorden we het wegsleepbewijs van 50 SRD / 12,5 euro als souvenir. En de boete van nog eens 75 SRD? Die werd ons beide weggescholden want ‘jullie moeten toch wat overhouden voor je vakantie’ zei de dienstdoende brigadier.

geen nieuws

Omdat de sticks met tekst thuis liggen geen ander nieuws dan dat
- het goed gaat,
- Bigoen het niet makkelijk heeft op het internaate ns chool maar we blijven hopen
- de groten vakantie (hebben genomen)
- Liedeke een heel erg mooi rapprt heeft,
- we deze dagen van alles en iedereen afscheid nemen en veel trakteren,
- Timons rapport snel komt en vast ook goed is,
- Jenske nog dagelijk de creche bezoekt
- Tobias onder water kan zwemmen
- we dinsdag helemaal naar Groningen, Wageningen en Nickerie reizen,
- Ton in 2008 gaat lesgeven aan de universiteit alhier
- hij woensdag zijn werk voorlopig afrondt maar in januari even terug mag,
- Lydia donderdag werk afrondt,
- we vrijdag inpakken en
- we zaterdag wegwezen.....................

Zondag regendag

Een hele slome zondag in Paramaribo, ‘s ochtends bewolkt, ‘s middags miezerig, nog niet veel vaker gehad. Maar ja, valt in Nederland 750 mm per jaar, hier tussen de 1500 en 2500 mm per jaar. Nat land ! een troost, zelfs in de koudste maand januari is het maar twee graden kouder dan in de warmste, september. Dus altijd rond de dertig, ’s nachts niet onder de twintig. We lezen biblioboeken, de kinderen kijken de doos Volkskrantjeugdfilms leeg. Het overbuurjongetje komt spelen met Tobias, als moeder als winkelverkoopster werkt en haar vriend ook weg is, brengt hij door de week en ’s avonds vele uren alleen door, zes jaar oud. Overbuurmeisje en oppaster Mariella komt een spelletje Triominos spelen en chocolaatjes met ons snoepen. Een slome zondag in Paramaribo.

Chinees

Voor het eerst echt chinees (kleine letter) gegeten bij de ‘beste Chinees (grote letter) van de stad’, maar daarvoor hoef je niet naar Suriname te komen. Bij Chinees denken we hier toch eerst aan de vele vele vele levensmiddelenmagazijnen waar je eten en drinken en schriften en zeeppoeder en schooltasssen en nog veel meer koopt, allen vrijwel identiek ingericht, met overal Sranatongo babbelende Chinezen achter de toonbank, bijna altijd jongeren, twintigers en dertigers, vaak baby op de arm, een of twee jonge stellen per winkel. Op doorreis wordt gefluisterd, na een paar jaar Suriname mogen ze doorgesmokkeld naar Amerika. Tot dan –en vast ook daar- heel hard en lang werken .

Boekjes

We zijn nu echt helemaal door ons leesvoer heen, hebben alle boeken gelezen en herlezen, 10 boeken bijgekocht maar het wordt de hoogste tijd terug te keren. Gelukkig zijn alle dvd’s nog te recyclen en kregen we pas 7 prachtige jeugdfilms in een Volkskrantbox te leen, een prachtig leencadeau. Laatste aankoop ; de biografie van Annie MG (mooi!).

Muts

Met een borrel namen we afscheid van de Surinaamse studente Amara, die ons vergezelde op een malariatrip en nu bijna haar studie afheeft en voor zes weken naar Nederland gaat in de leer bij een consultant. Omdat ze niet genoeg warme kleding heeft leent ze die bij de met ons aangekomen Nathalie, die deze kleding hier niet gebruikt. Echt waar, nog niet een keer een Surinamer met een jas gezien deze vijf maanden. Laat staat een muts, handschoenen of een shawl.

Sap in de ochtend!

Eindelijk het Surinaams ministerie van Financiën bezocht, anders dan de vele mij bekende ministeries van Financiën die huizen in betonnen dozen gehuisvest in een elegant historisch wit gebouw met een deftig torentje, prachtig gelegen aan het Onafhankelijkheidsplein. Grootste genot was om al ’s ochtend bij een vergadering sap te mogen drinken, zo frivool is men waarschijnlijk nergens ter wereld. Daar is het de keus uit niets (VS), koffie, thee, water (Europa) en sterke drank (Roemenië), maar hier dus heerlijk vers sap.

Het proces

Vrijdag is het formeel begonnen, HET proces, eindelijk, gelukkig, al is de verwachting hier dat na anderhalf jaar en een rechtelijke uitspraak en een hoger beroep van nog eens een jaar ergens in 2009/10 de president um gratie zal verlenen maar verdere toegang ontzeggen van publieke functies zodat ie geen concurrent meer is van de president bij de verkiezingen 2010. Zoiets denkt men. En ook wel ; dat het een ‘waste of time’ is nu nog dit proces te voeren en anderen dat er eindelijk gerechtigheid komt. Maar iets vinden, dat doet iedereen. Hardop of zachtjes. Ondertussen liggen de bussen al een week plat en dreigen steeds meer groepen te gaan staken. Zit Bouta erachter vraagt ieder zich af? Of gebruikt men het proces om de regering onder druk te zetten.

Eindelijk : Palumeu !

Lydia en Timon zijn per vliegtuig vertrokken naar inheems dorp Palumeu, een van de meest verre bestemmingen voor toeristen. Hoewel ook rondom Paramaribo inheemsen en marrondorpen zijn, is het niet door de stad verpeste dagelijks leven het best zichtbaar ver van de stad, zoals we eerder aan de Surinamerivier ontdekten waar prachtige marrondorpen zijn.
Nu is Lydia dus op zoek naar het echte inheems leven, al is Palumeu, enkele honderden kilometers bosinwaarts eigenlijk een nog maar recent gegroeide nederzetting, gegroeid na de komst van … het bezoekerscentrum van de reisorganisatie. Er is over geschreven in het boekje ‘Groeten aan de koningin’ van NRC-journaliste Karin Anema. Suriname telt op 400.000 inwoners (zoveel als … Drenthe) maar 2,4 % inheemsen, zo’n 10.000. Het grootste deel in of rond de stad, ca 1000-2000 in het beboste binnenland.
Timon heeft als speciale opdracht alle jachtinstrumenten te fotograferen waarover hij op school leerde; speer, pijl en boog, visnetten en geweer. Een opdracht van ons om zijn twee verzuimdagen goed te maken … Klasgenoten zijn echter nauwelijks in het ver naar het zuiden gelegen Palumeu geweest, een reisje erheen is bijna zo duur als een retourtje Amsterdam. En dan weten de meeste Surinamers het wel !

Apura Apoera

Jan Pronk (minister van Ontwikkelingssamenwerking 1973-1977) was gek vinden sommigen omdat hij en anderen ooit in Westsuriname een stad(je) hielp bouwen, een haven aanleggen en een spoorbaan construeren. Omdat de beoogde bauxietafgravingen toen nooit starten staan nu locs te roesten, de spoorbaan te verrotten en het stadje is ingenomen door inheemsen – die het er erg gezellig hebben, dat wel.
Maar het laatste nieuws? Er wordt binnenkort –toch- gestart met bauxietwinning in het Bakhuysgebergte. Australiërs moderniseren de spoorlijn, de haven is nog perfect en een stadje is er ook al. Had Jan Pronk (toch) gelijk ?